Οι Απόκριες, μια γιορτή τριών εβδομάδων που βασίζεται σε αρχαίες ελληνικές παραδόσεις και στη λατρεία του Διονύσου, είναι γεμάτη μεταμφιέσεις, γέλιο και εντυπωσιακές παρελάσεις. Η κοινότητα συμμετέχει ενεργά σε αστεία δρώμενα και πομπές, αναβιώνοντας την ατμόσφαιρα της αρχαιότητας.

Η περίοδος της Αποκριάς θεωρείται μια ευκαιρία για εκτόνωση, όπου οι άνθρωποι ξεφεύγουν από την καθημερινότητα και εξωτερικεύουν τα πάθη τους μέσω της μεταμφίεσης, της κοινωνικότητας και της εξωστρέφειας, με φόντο το ποτό και την ανεμελιά.

 Αν και η Αποκριά δεν προέρχεται από τις ορθόδοξες παραδόσεις, σήμερα συνδέεται άμεσα με το Πάσχα.  Οι Απόκριες τοποθετούνται χρονικά τρεις εβδομάδες πριν από την Μεγάλη Σαρακοστή, δηλαδή τη νηστεία του Πάσχα, και ολοκληρώνονται την Κυριακή της Αποκρεώ, η οποία είναι η τελευταία Κυριακή κατά την οποία επιτρέπεται το κρέας στην ορθόδοξη παράδοση. "Από-κρεω" σημαίνει κυριολεκτικά "αποχή από το κρέας," προμηνύοντας την επικείμενη νηστεία.
Οι εορτασμοί με κυριότερο το καρναβάλι, φτάνουν στο αποκορύφωμά τους την τελευταία Κυριακή, με πληθώρα εκδηλώσεων. Τα δρώμενα και το γλέντι είναι έντονα, με τους μασκαράδες να γεμίζουν τους δρόμους δίνοντας ένα θέαμα χαράς και ευφορίας.

Το καρναβάλι αποτελεί μια ευκαιρία για ανεμελιά, προσφέροντας στιγμές ξεγνοιασιάς μέσα από τη διασκέδαση.

Παρόν και παρελθόν
​
Οι άνθρωποι μεταμφιέζονται, οργανώνονται σε μικρές παρέες, και διασκεδάζουν προκαλώντας φιλικά πρόσωπα με αθώες φάρσες. Χορεύουν και τραγουδούν στους δρόμους, γελούν και πίνουν, μολύνοντας με την ευφορία τους κάθε παρευρισκόμενο από τους νεότερους ως τους μεγαλύτερους, σε ένα ασταμάτητο γλέντι που συνεχίζεται μέχρι τις πρώτες ώρες της Καθαράς Δευτέρας. Τα έθιμα αυτά εξακολουθούν να υπάρχουν, αν και σε πιο ήπια μορφή.

Παλαιότερα, το καρναβάλι διεξαγόταν σε κάθε πόλη της Ελλάδας, και ακόμη και σήμερα διεξάγεται στις περισσότερες μεγάλες πόλεις, με το καρναβάλι της Πάτρας να είναι το πιο γνωστό. Η διοργάνωση είναι καλά οργανωμένη, προετοιμάζεται επί μήνες, και περιλαμβάνει θεματικές ομάδες με μασκαράδες και άρματα, χορό, μουσική, σάτιρα, καθώς και διάφορα τοπικά έθιμα. Ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων και κυρίως παιδιών συμμετέχει στις παρελάσεις, τις οποίες απολαμβάνει ολόκληρη η κοινότητα.

Ως κοινωνικό και πολιτισμικό γεγονός, οι μεταμφιέσεις έχουν συχνά τοπικό χαρακτήρα και αποτελούν αφορμή για τελετουργικές αναπαραστάσεις ή παρωδίες.

Χαρακτηριστικές φιγούρες περιλαμβάνουν το ανδρόγυνο, τη γριά, τον γέρο, τον σταχτιάρη, τον γιατρό, και τον τσιγγάνο, ενώ άλλοι χαρακτήρες όπως ο Μπέης, τραγόμορφοι καρναβαλιστές, οι «Κουδουνοφόροι», και ο «Μπαμπόγερος», ο Μούσκαρος, ο βασιλιάς Καρνάβαλος, οι Μπούλες (νύφες), χαρακτήρες που και μόνο η ονομασία του προκαλεί γέλωτα, καθώς και διάφορα φανταστικά πλάσματα όπως νεράιδες, ξωτικά, σκιάχτρα και άλλα αλλόκοτα πλάσματα, προσθέτουν ποικιλία και γέλιο στις εκδηλώσεις.

​ Η πολυμορφία των συμμετεχόντων αποδεικνύει την πλούσια και πολυεπίπεδη κουλτούρα που συνεχίζει να εμπνέει τους Έλληνες κάθε χρόνο.
Photo credit

Πέρα από τις μάσκες

Ο μασκαράς, δηλαδή αυτός που φοράει μάσκα, είναι μια λέξη που κυριαρχεί αυτές τις μέρες και έχει ως συνώνυμο τον γελωτοποιό, αυτόν που φέρεται κατά τρόπο ανεπίτρεπτα επιπόλαιο ή γελοίο, αυτόν που κάνει μασκαριλίκια. Πέρα από την αμφίεση, ο μασκαράς σχετίζεται επίσης με την κοροϊδία και το ξεγέλασμα.
 
Η παράδοση της μεταμφίεσης δεν περιορίζεται σε μάσκες, χρώματα, περούκες, σφυρίχτρες, μουσικά όργανα, μαγκούρες, εργαλεία, καπέλα και φανταχτερά υφάσματα. Άτομα και ομάδες αναλαμβάνουν να "ντύσουν" ολόκληρα οχήματα, μετατρέποντας τα σε κινούμενες γιορτές, προσκαλώντας όλους σε μια ασταμάτητη γιορτή μέχρι τις πρώτες ώρες της Καθαράς Δευτέρας.

Στην παλαιότερη μορφή του, το καρναβάλι είχε πιο αυθόρμητο χαρακτήρα από ό,τι σήμερα. Οι άνθρωποι μεταμφιέζονταν χρησιμοποιώντας ό,τι πρόχειρα μέσα είχαν, δημιουργώντας αστείες και αλλόκοτες φιγούρες, κάποιες φορές και τρομακτικές, με σκοπό το σκώμμα, το πείραγμα και τη διασκέδαση. Οργανώνονταν σε παρέες και επισκέπτονταν φίλους, γνωστούς και ενίοτε αγνώστους στα σπίτια τους για να τους κάνουν «πλάκα», παριστάνοντας κάποια φιγούρα προσπαθώντας να ξεγελάσουν τον οικοδεσπότη τους και να τον παραπλανήσουν όσον αφορά την πραγματική τους ταυτότητα. Ήταν δηλαδή ένα αυτοσχέδιο σκετς, που περιλάμβανε πολλή φαντασία, χιούμορ, εφευρετικότητα, χρώμα, υφές, μίμηση και ηθοποιία. Περιφέρονταν από σπίτι σε σπίτι και η παρέα σταδιακά μεγάλωνε, περπατώντας τους δρόμους και προκαλώντας αναστάτωση, σαν ένα αρχαίο έθιμο προς τιμήν του Διονύσου, με πολύ ποτό και τραγούδι, διαλαλώντας τον ερχομό τους.
Photo credit

Σήμερα, πέρα από τις παραδοσιακές στολές για παιδιά και ενήλικες, είναι συνηθισμένη η σάτιρα που αφορά πολιτικά και κοινωνικά θέματα της επικαιρότητας.
​

Εν κατακλείδι, η πανδαισία των Αποκριών καθρεφτίζει την πλούσια και πολυδιάστατη πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας, συνδυάζοντας το αρχαίο με το σύγχρονο, και παραμένει μια από τις πιο χαρακτηριστικές και αγαπημένες περιόδους για όλους, ενώνοντας ανθρώπους ανεξαρτήτως ηλικίας με την απελευθερωτική δύναμη της σάτιρας και της διασκέδασης.
 
Εσείς; Τι θα ντυθείτε φέτος;
Φέτος πολλές  επίσημες εκδηλώσεις έχουν ματαιωθεί καθώς η Απόκριες συμπίπτουν με τα δύο χρόνια από το σιδηροδρομικό ατύχημα στα Τέμπη, ένα ατύχημα που έχει συγκλονίσει την Ελληνική κοινωνία.
Photo credit 

Σημαντικές ημέρες

• Τσικνοπέμπτη. Μια ημέρα με διάφορους εορτασμούς ανά την Ελλάδα, όπου κυριαρχεί το κρέας και η τσίκνα, αυτή η ιδιαίτερη οσμή από τα ψημένα κρέατα. Η τσίκνα είχε θέση ακόμη και στις αρχαίες θυσίες, όπου οι θεοί απολάμβαναν την κνίσα σε μια τελετή που έφερνε τους θεούς σε επαφή με τους ανθρώπους μέσω της καύσης.
• Καθαρά Δευτέρα. Οι Απόκριες τελειώνουν την Κυριακή το βράδυ και για κάποιους τα ξημερώματα της Δευτέρας, όταν και αρχίζει η νηστεία. Η Καθαρά Δευτέρα γιορτάζεται με θαλασσινά, ταραμοσαλάτα και την παραδοσιακή λαγάνα, ένα ψωμί χωρίς πλήρη ζύμωση παρόμοιο με τη φοκάτσια. Οι τελευταίοι καρναβαλιστές είναι συνήθως εκείνοι που θα πάνε πρώτοι τα ξημερώματα στο φούρνο για να πάρουν φρέσκια λαγάνα και να κεραστούν ταραμοσαλάτα και άλλα εδέσματα, κάνοντας τα τελευταία αστεία και μοιράζοντας ευχές για καλή Σαρακοστή!

Main photo credit